I. Giới thiệu phèn trong ao nuôi tôm

Phèn là một trong những vấn đề lớn ảnh hưởng đến môi trường ao nuôi tôm. Trong ao nuôi tôm, phèn bao gồm các dạng: phèn nhôm, phèn sắt và đất phèn. Chúng gây nhiều tác hại nghiêm trọng, bao gồm:

• Gây giảm độ pH: Tăng tính axit trong nước.

• Ảnh hưởng đến sinh vật đáy: Tăng độc tính kim loại nặng.

• Làm tôm chậm lớn, dễ mắc bệnh: Giảm sự phát triển và tỷ lệ sống.

Việc xử lý phèn ao nuôi tôm đúng cách là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo chất lượng môi trường ao, duy trì sự phát triển lành mạnh của tôm.

II. Dấu hiệu ao nuôi tôm bị nhiễm phèn

1. Dấu hiệu ao bị phèn

• Màu sắc nước: Nước có màu vàng nâu hoặc đỏ.

• Độ pH thấp: Thường dưới 5, tăng tính axit trong ao.

• Mang tôm bị tổn thương: Tôm chậm lớn, tỷ lệ chết cao.

2. Các loại phèn thường gặp trong ao nuôi tôm

2.1. Phèn nhôm (nhôm sunfat)

2.1.1 Phèn nhôm là gì?

Phèn nhôm là một hợp chất hóa học, thường được gọi là nhôm sunfat kép, có công thức hóa học chung là:

• KAl(SO₄)₂·12H₂O (Phèn chua - Kali nhôm sunfat), hoặc
• Al₂(SO₄)₃·nH₂O (Nhôm sunfat, n thường là 14 hoặc 18).

 

2.1.2. Tính chất Phèn nhôm (Nhôm sunfat):

• Tăng tính axit, giảm độ pH nhanh.

• Có dạng tinh thể màu trắng, được sử dụng để kết tủa kim loại nặng nhưng cũng gây độc hại nếu lạm dụng.

2.1.3. Công dụng của phèn nhôm

• Phèn nhôm được sử dụng để:
  • Kết tủa tạp chất và giảm độ đục của nước.
  • Khử kim loại nặng trong nước ao nuôi tôm.
• Tuy nhiên, nếu lạm dụng, phèn nhôm có thể làm tăng tính axit của nước, gây độc hại cho tôm.

2.2. Phèn sắt (Sắt sunfat):

2.2.1. Phèn sắt là gì?

Phèn sắt là một hợp chất hóa học có công thức hóa học phổ biến: Fe₂(SO₄)₃ (Sắt (III) sunfat) hoặc FeSO₄ (Sắt (II) sunfat).

2.2.2. Công thức hóa học chính:

• Sắt (II) sunfat (FeSO₄):
  • Đây là hợp chất phổ biến trong đất phèn, có tính hòa tan và dễ tham gia vào các phản ứng hóa học trong môi trường ao nuôi.
• Sắt (III) sunfat (Fe₂(SO₄)₃):
  • Ít phổ biến hơn trong môi trường ao nhưng cũng có thể xuất hiện trong điều kiện oxy hóa mạnh.

2.2.3. Tác hại của phèn sắt đối với ao tôm

• Ảnh hưởng đến tôm:

  • Mang tôm bị tổn thương do cặn phèn bám.
  • Giảm khả năng hô hấp, làm tôm dễ chết.
• Ảnh hưởng đến môi trường ao:
  • Giảm độ pH, tăng tính axit của nước.
  • Ảnh hưởng đến sự phát triển của vi khuẩn và vi sinh vật có lợi.

Tôm bị đóng phèn ở mang và tấp mé khi nước nhiễm phèn

2.3. Phèn nóng và phèn lạnh:

2.3.1. Phèn nóng:

• Xuất hiện khi nước ao bị xáo trộn mạnh. Phèn nóng là thuật ngữ không chính thức dùng để chỉ hiện tượng nước ao bị xáo trộn, khiến phèn sắt (FeSO₄ hoặc Fe₂(SO₄)₃) bị hòa tan từ đáy ao vào nước. Điều này thường xảy ra khi: 
  • Môi trường thiếu oxy.
  • Nhiệt độ nước tăng lên, làm tăng hoạt động hóa học trong ao.

2.3.2. Phèn lạnh: 

• Tích tụ lâu ngày trong đáy ao. 

• Phèn lạnh không phải là một chất hóa học cụ thể mà là thuật ngữ thường dùng trong nuôi trồng thủy sản để chỉ tình trạng nước ao có tính axit do đất phèn hoặc tích tụ lâu ngày, đặc biệt là vào mùa lạnh hoặc không có xáo trộn.

3. Nguyên nhân gây phèn trong ao nuôi tôm

• Ao nằm trên vùng đất phèn tự nhiên

  • Đất nhiễm phèn là loại đất được hình thành ở vùng ven biển có nhiều xác sinh vật chứa lưu huỳnh. Các sinh vật này bị phân huỷ yếm khí, giải phóng ra lưu huỳnh (S). Trong điều kiện yếm khí, lưu huỳnh (S) sẽ kết hợp với nguyên tố sắt có sẵn trong phù sa tạo thành hợp chất Pyrite (FeS2).

Phèn tiềm tàng trong đất và trên mặt đất ao tôm

• Nguồn nước cấp nhiễm phèn: Chứa kim loại nặng như nhôm, sắt. Đặc biệt là nước bơm từ giếng khoang.

• Thoát nước kém: Phèn tích tụ lâu ngày trong nền đáy ao.

 

III. Tác hại của phèn đối với tôm

3.1. Tác hại trực tiếp

• Mang tôm tổn thương: Phèn sắt tạo cặn bám, gây khó thở và stress.

• Tôm chậm lớn: Tính axit cao trong nước ảnh hưởng đến trao đổi chất.

• Tôm dễ mắc bệnh: Giảm khả năng miễn dịch.

Tôm bị đóng phèn mang và chân khi ao nuôi nhiễm phèn

3.2. Tác hại gián tiếp

• Giảm oxy hòa tan: Tăng nguy cơ tảo độc phát triển.

• Môi trường vi sinh mất cân bằng: Gây ảnh hưởng đến sự phát triển tôm.

 

IV. Cách xử lý phèn trong ao nuôi tôm

4.1. Xử lý nước ao bị phèn

• Hạ phèn bằng vôi:

  • Vôi nung hoặc vôi dolomite được sử dụng phổ biến để tăng pH nước, trung hòa tính axit do phèn gây ra.

  • Khi sử dụng, bạn cần lưu ý liều lượng tối đa: 10-15 kg vôi/1000m² ao, để tránh làm thay đổi độ pH quá nhanh gây sốc cho tôm.

• Dùng chế phẩm vi sinh:

  • Chế phẩm vi sinh có khả năng giảm phèn hiệu quả nhờ hoạt động của vi sinh vật, giúp trung hòa các kim loại nặng trong nước ao và duy trì môi trường lành mạnh cho tôm.

• Thuốc hạ phèn:

  • Thuốc hạ phèn là lựa chọn nhanh chóng khi ao bị nhiễm phèn nặng. Thuốc có khả năng giám phèn nhanh, giúp duy trì pH phù hợp với tôm, đảm bảo an toàn khi sử dụng đúng hướng dẫn.

4.2. Cái tạo ao bị phèn

• Loại bỏ bùn tích tụ phèn:

  • Trong quá trình nuôi, bợn bùn tích tụ phèn tại đáy ao có thể tăng độc tính của kim loại nặng. Sử dụng bơm hút bùn hoặc phơi đáy ao. giúp giảm độc tính và tạo môi trường tốt hơn cho vụ nuôi tiếp theo.

• Lót bạt đáy ao:

  • Kỹ thuật lót bạt đáy ao có thể ngăn chặn phèn từ đất phèn thấm ngược lên nước ao, giảm nguy cơ ao bị nhiễm phèn trong lâu dài.

• Vi sinh cải tạo:

  • Sử dụng chế phẩm vi sinh giúp giảm độc tính của phèn trong đáy ao, đồng thời duy trì cân bằng sinh học, hỗ trợ sự phát triển tự nhiên của tôm.

4.3. Phòng ngừa ao bị phèn

• Kiểm tra nguồn nước:

  • Nguồn nước cấp nhiễm phèn là nguyên nhân phổ biến gây hỏng ao. Bạn có thể sử dụng bể lắng hoặc lọc nước trước khi cấp vào ao để hạn chế tình trạng này.

Đất và nước nhiễm phèn nặng có màu vàng cam

• Trồng cây bao quanh ao:

  • Trồng cây xanh xung quanh ao không chỉ tăng thẩm mỹ mà còn hạn chế xói mòn, ngăn ngừa nguy cơ phèn từ khu vực đất phèn tràn vào ao, giúp duy trì môi trường ao nuôi lành mạnh.

 

V. Các sản phẩm xử lý phèn và cải thiện môi trường ao nuôi tôm

5.1. HP 10 - Giải pháp xử lý phèn và cân bằng môi trường nước

Sản phẩm HP 10 là giúp xử lý phèn và điều chỉnh môi trường nước ao nuôi tôm hiệu quả. Với thành phần chính là nhôm polymer [(Al₂(OH)nCl₆₋n)m] với hàm lượng 1.000 mg/kg, HP 10 giúp trung hòa phèn, tăng cường độ pH và cải thiện chất lượng nước ao. Sản phẩm còn được bổ sung chất mang CaCO₃, hỗ trợ cân bằng độ kiềm và duy trì sự ổn định trong môi trường nuôi trồng thủy sản.

Tính năng nổi bật:

• Hiệu quả nhanh chóng: Giảm phèn nhôm, phèn sắt và tạp chất độc hại trong nước.
• Tăng độ pH: Trung hòa tính axit, giúp nước ao đạt độ pH lý tưởng cho tôm phát triển.
• Dễ sử dụng: Hỗ trợ cải tạo nền đáy ao với liều lượng linh hoạt.

Sản phẩm HP 10 là lựa chọn lý tưởng cho những ao nuôi bị nhiễm phèn, mang lại môi trường nước sạch và ổn định, giúp tôm khỏe mạnh và tăng trưởng tối ưu.

5.2. Bacillus - Us: Vi sinh xử lý phèn, xử lý nước và bùn hữu cơ

Bacillus - Us là dòng vi sinh chất lượng cao với thành phần chính là Bacillus subtilis (hàm lượng tối thiểu 1x10⁶ cfu/g), được thiết kế đặc biệt để xử lý phèn, giảm bùn hữu cơ và cải thiện chất lượng nước ao nuôi.

Tính năng nổi bật:

• Xử lý phèn tự nhiên: Bacillus subtilis có khả năng phân giải phèn, kim loại nặng và các chất hữu cơ tích tụ trong ao.
• Giảm bùn hữu cơ: Hỗ trợ phân hủy bùn đáy, giảm thiểu khí độc như H₂S và NH₃.
• Cân bằng hệ vi sinh: Tăng cường sự phát triển của vi khuẩn có lợi, duy trì sự ổn định sinh thái trong ao.

Ưu điểm vượt trội:

• An toàn và thân thiện với môi trường: Không gây ảnh hưởng xấu đến tôm và các loài thủy sinh.
• Hiệu quả lâu dài: Giúp giảm tái nhiễm phèn và duy trì chất lượng nước ổn định suốt vụ nuôi.

 

Tại sao nên lựa chọn HP 10 và Bacillus - Us?

Hai sản phẩm này kết hợp với nhau mang lại giải pháp toàn diện cho xử lý phèn ao nuôi tôm và cải thiện môi trường nước. Trong khi HP 10 giúp xử lý phèn nhanh chóng và hiệu quả, Bacillus - Us hỗ trợ xử lý bùn đáy và tăng cường hệ vi sinh tự nhiên, mang lại môi trường nước sạch và ổn định, giúp tối đa hóa năng suất và hiệu quả kinh tế trong nuôi trồng thủy sản.

 

Tóm lại

Xử lý phèn là yếu tố quyết định giúp môi trường nước ao nuôi tôm ổn định và tôm phát triển khỏe mạnh. Phèn nhôm, phèn sắt, phèn nóng, phèn lạnh và đất phèn tự nhiên là các dạng phèn phổ biến cần được quản lý chặt chẽ.

Để xử lý hiệu quả, cần kết hợp vôi dolomite hoặc vôi nung với vi sinh như Bacillus - Us, giúp giảm phèn, bùn hữu cơ và duy trì cân bằng sinh thái. Sản phẩm HP 10 hỗ trợ xử lý nhanh kim loại nặng và tăng độ pH nước ao.

Phòng ngừa phèn bằng cách kiểm tra nguồn nước, lót bạt đáy ao và trồng cây quanh ao giúp giảm nguy cơ nhiễm phèn. Theo dõi các thông số nước như pH và oxy hòa tan để phát hiện sớm các vấn đề.

Kết hợp giải pháp sinh học và hóa học an toàn, cùng với tư vấn chuyên sâu từ chuyên gia, sẽ đảm bảo hiệu quả xử lý phèn và tăng năng suất nuôi tôm.

Nhận diện và xử lý phèn đúng cách không chỉ cải thiện môi trường nuôi mà còn giúp người nuôi tôm tối ưu lợi nhuận và phát triển bền vững.